Bertolt Brecht : Η ΑΠΟΦΑΣΗ (όλο το έργο)

Bertolt Brecht

Η ΑΠΟΦΑΣΗ

(Die Maßnahme)

1930

Μετάφραση: Lenin Reloaded

Οι χαρακτήρες:


ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ. Παίζουν:
Τον νεαρό σύντροφο· τον Διευθυντή του Οίκου του Κόμματος· τους δύο κούληδες· τον επιστάτη· τους δυο υφαντουργούς· τον αστυνόμο· τον έμπορο.


Ο ΧΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ

ΠΡΕΛΟΥΔΙΟ

Ο ΧΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Εμφανιστείτε! Γιατί το έργο σας ήταν επιτυχές. Τώρα, υπάρχει άλλη μια γη όπου ξεκίνησε η Επανάσταση, και οι γραμμές τραβήχτηκαν, κι έτσι οι στρατευμένοι ξέρουν πού στέκονται. Συμφωνούμε μαζί σας.


ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Σταματήστε! Υπάρχει κάτι που πρέπει να σας πούμε. Πρέπει να σας αναφέρουμε το θάνατο ενός συντρόφου.


Ο ΧΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Μπορείτε να μας πείτε ποιος τον σκότωσε;


ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Εμείς τον σκοτώσαμε. Τον πυροβολήσαμε και τον πετάξαμε σε ένα λάκκο με ασβέστη.


Ο ΧΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Τι μπορεί να έκανε και φτάσατε να τον σκοτώσετε;


ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Συχνά έκανε το σωστό, μερικές φορές το λάθος, αλλά στο τέλος είχε γίνει κίνδυνος για το κίνημα. Ήθελε να κάνει το σωστό, και έκανε το λάθος. Ζητούμε την ετυμηγορία σας.


Ο ΧΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Δείξτε μας πώς έγινε, και θα σας δώσουμε την ετυμηγορία μας.


ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Θα δεχτούμε την ετυμηγορία σας.

1

ΤΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ

ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Ήρθαμε ως αγκιτάτορες από τη Μόσχα, με διαταγές να ταξιδέψουμε στην πόλη Μούκντεν, όπου έπρεπε να κάνουμε προπαγάνδα και να ενισχύσουμε το κινεζικό Κόμμα στα εργοστάσια. Έπρεπε να αναφερθούμε στο τελευταίο οίκημα του Κόμματος πριν τα σύνορα, και να ζητήσουμε οδηγό. Στο εξωτερικό γραφείο ήρθε σε μας ένας νεαρός σύντροφος και συζητήσαμε την φύση της αποστολής μας. Θα επαναλάβουμε τη συζήτηση.


Ένας απ' αυτούς παίζει τον Νεαρό Σύντροφο, και οι άλλοι συσπειρώνονται ως τρεις αντιμέτωποι με ένα.


Ο ΝΕΑΡΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ: Είμαι ο γραμματέας του τελευταίου οικήματος του Κόμματος πριν τα σύνορα. Η καρδιά μου χτυπά για την Επανάσταση. Η θέα της αδικίας με έκανε να ενωθώ με τους παρτιζάνους. Ο άνθρωπος πρέπει να βοηθά τον άνθρωπο. Υποστηρίζω την ελευθερία. Πιστεύω στο ανθρώπινο είδος. Και υποστηρίζω τις αποφάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο αγωνίζεται για την αταξική κοινωνία, ενάντια στην εκμετάλλευση και την άγνοια.


ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Ερχόμαστε απ' τη Μόσχα.


Ο ΝΕΑΡΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ: Σας περιμέναμε.


ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΓΚΙΤΑΤΟΡΕΣ: Γιατί;


Ο ΝΕΑΡΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ: Δεν πάμε πουθενά. Υπάρχει χάος και πείνα, πολλές μάχες,

Μπρεχτ - Στους μεταγενέστερους, Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι

Στους μεταγενέστερους

Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!
Τα λόγια που δεν κεντρίζουν είναι σημάδι χαζομάρας.
Ένα λείο μέτωπο, αναισθησίας.
Εκείνος που γελάει δεν έχει μάθει ακόμα τις τρομερές ειδήσεις.
Μα τι καιροί λοιπόν ετούτοι, που είν' έγκλημα σχεδόν όταν μιλάς για δέντρα
γιατί έτσι παρασιωπάς χιλιάδες κακουργήματα!
Αυτός εκεί πού διασχίζει ήρεμα το δρόμο,
ξέκοψε πια ολότελα απ' τους φίλους του πού βρίσκονται σ' ανάγκη.


Είναι σωστό: το ψωμί μου ακόμα το κερδίζω.

Όμως πιστέψτε με: Είναι εντελώς τυχαίο. Απ' ό,τι κάνω,
Τίποτε δε μου δίνει το δικαίωμα να φάω ως να χορτάσω.
Έχω γλιτώσει κατά σύμπτωση. (Λίγο η τύχη να μ' αφήσει, χάθηκα.)

Μου λένε: Φάε και πιες! Να 'σαι ευχαριστημένος που έχεις!
Μα πώς να φάω και να πιω, όταν το φαγητό μου τ' αρπάζω
από τον πεινασμένο, όταν
κάποιος διψάει για το ποτήρι το νερό που έχω;
Κι ωστόσο, τρώω και πίνω.

Θα 'θελα ακόμα να 'μουνα σοφός.
Τ' αρχαία βιβλίο λένε τί είναι η σοφία:
Μακριά να μένεις απ' τις επίγειες συγκρούσεις
και δίχως φόβο τη λιγοστή ζωή σου να περνάς.
Θεωρούν σοφό ακόμα το δρόμο σου να τραβάς αποφεύγοντας τη βία
Στο κακό ν' ανταποδίνεις το καλό, να μη χορταίνεις τις επιθυμίες σου,
αλλά να τις ξεχνάς.
Μου είναι αδύνατο να πράξω όλα τούτα

Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!
Ήρθα στις πόλεις την εποχή της αναστάτωσης
Όταν εκεί, βασίλευε η πείνα.
Ήρθα μες στους ανθρώπους στην εποχή της ανταρσίας
Και ξεσηκώθηκα μαζί τους.

Έτσι κύλησε ο χρόνος,που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Το ψωμί μου το 'τρωγα ανάμεσα στις μάχες.
Για να κοιμηθώ, πλάγιαζα ανάμεσα στους δολοφόνους.
Αφρόντιστα δινόμουνα στον έρωτα.
Κι αντίκριζα τη φύση δίχως υπομονή.
Έτσι κύλησε ο χρόνος που πάνω στη γη μου δόθηκε.

Στον καιρό μου, οι δρόμοι φέρνανε στη λάσπη.
Η μιλιά μου με κατέδιδε στο δήμιο.
Λίγα περνούσαν απ' το χέρι μου.
Όμως, αν δεν υπήρχα οι αφέντες θα στέκονταν πιο σίγουρα,
αυτό έλπιζα τουλάχιστον.

Έτσι κύλησε ο χρόνος που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Οι δυνάμεις ήτανε μετρημένες.
Ο στόχος βρισκότανε πολύ μακριά.
Φαινόταν ολοκάθαρα, αν και για μένα,
ήταν σχεδόν απρόσιτος.

Έτσι κύλησε ο χρόνος που πάνω στη γη μου δόθηκε.

Εσείς, που θ' αναδυθείτε μέσ' απ' τον κατακλυσμό
που εμάς μας έπνιξε,οταν για τις αδυναμίες μας μιλάτε
σκεφτείτε και τα μαύρα χρόνια που εσείς γλυτώσατε.

Εμείς περνάγαμε, αλλάζοντας χώρες πιο συχνά
από παπούτσια, μέσα από ταξικούς πολέμους,
απελπισμένοι σα βλέπαμε, την αδικία να κυριαρχεί
και να μην υπάρχει εξέγερση. Κι όμως το ξέραμε:

Ακόμα και το μίσος ενάντια στην ευτέλεια
Παραμορφώνει τα χαρακτηριστικά.
Ακόμα κι η οργή ενάντια στην αδικία
Βραχνιάζει τη φωνή.

Αλίμονο, εμείς
Που θέλαμε να ετοιμάσουμε το δρόμο στη φιλία
Δεν καταφέρναμε να 'μαστε φίλοι ανάμεσά μας.
Όμως εσείς, όταν θα ‘ρθει ο καιρός
Ο άνθρωπος να βοηθάει τον άνθρωπο
Να μας θυμάστε
Με κάποιαν επιείκεια.


Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι

Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι
είσαστε χαμένοι.
Φίλος σας είναι η αλλαγή
η αντίφαση είναι σύμμαχός σας.
Από το Τίποτα
πρέπει κάτι να κάνετε, μα οι δυνατοί
πρέπει να γίνουνε τίποτα.
Αυτό που έχετε, απαρνηθείτε το και πάρτε
αυτό που σας αρνιούνται.


Ομιλία ενός εργάτη σ' ένα γιατρό

Όταν σε σένα ερχόμαστε
Παραμερίζεις τα κουρέλια μας
Και ακροάσαι κάθε σπιθαμή απ' το γυμνό κορμί μας.
Όσο για την αιτία της αρρώστιας μας
Μια ματιά να 'χες ρίξει στα κουρέλια μας
Θα σου 'λεγε περισσότερα. Είναι η ίδια αιτία που φθείρει
Το κορμί μας και τα ρούχα μας.

Ο πόνος που έχουμε στο ώμο μας προέρχεται
Προέρχεται λες από την υγρασία, απ' αυτήν όμως
Προέρχεται και η κηλίδα στον τοίχο του σπιτιού μας.
Πες μας λοιπόν από πού προέρχεται η υγρασία;

Πάρα πολύ δουλειά και πολύ λίγο φαγητό
Αδύναμους μας κάνουν και μας αρρωσταίνουν
Η συνταγή σου λέει:
Πρέπει να πάρετε βάρος
Μπορείς και στα βούρλα να πεις
Ότι δεν πρέπει να βρέχονται.


Εγκώμιο στον επαναστάτη

Όταν η καταπίεση αυξάνει
Πολλοί αποθαρρύνονται
Μα το δικό του κουράγιο μεγαλώνει.

Οργανώνει τον αγώνα του
Για τη δεκάρα από το μεροκάματο και για το τσάι
Και για την κρατική εξουσία.

Ρωτάει την ιδιοκτησία:
Από πού φτιάχτηκες;

Ρωτάει τις απόψεις:
Ποιον ωφελείτε;

Όπου τα πάντα καλύπτει η σιωπή
αυτός θα μιλήσει

Κι όπου η καταπίεση κυριαρχεί και για τη μοίρα γίνεται
κουβέντα
Αυτός θα πει τα πράγματα με τ' όνομά τους.

Όπου κάθεται στο τραπέζι
Κάθεται η δυσαρέσκεια στο τραπέζι
Το φαΐ γίνεται κακό
Και η κάμαρη στενή θα μας φαντάζει


Προς τα κει που τον κυνηγάνε
Πηγαίνει η εξέγερση, κι απ' όπου αυτός καταδιωγμένος φεύγει
Μένει η αναταραχή.

O Πωλ Ελυάρ στον Γράμμο το '49 - Αθήνα και 3 ακόμη ποιήματα

Έκκληση του Πωλ Ελυάρ στους στρατιώτες του Εθνικού Στρατού στο μέτωπο του Γράμμου (Ιούνης 1949)

Γιοι της Ελλάδας,

Απευθύνομαι σ” εσάς τους αγρότες, τους εργάτες, τους διανοούμενους που υπηρετείτε αναγκαστικά στο στρατό μιας κυβέρνησης που δεν σας εκπροσωπεί. Και πρώτα απ” όλα θέλω να σας διαβεβαιώσω πως ήρθα για να διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια την εδώ κατάσταση και πως μοναδικός λόγος που με παρότρυνε σ” αυτό είναι το ζωηρό ενδιαφέρον μου για την αλήθεια αλλά και το πάθος μου για την ειρήνη. Ένας εμφύλιος πόλεμος όπως ο δικός σας είναι ο πιο φοβερός απ” τους πολέμους και οι μόνοι που ωφελούνται είναι εκείνοι που σας οδήγησαν σ” αυτόν.

Αυτό που είδα στην ελεύθερη Ελλάδα είναι ο ακατανίκητος Λαϊκός Στρατός του οποίου η αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία ενώνει αδελφικά τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες του. Κανένας ξένος δεν υπάρχει στις γραμμές τους, εφόσον το όραμά τους είναι η ανεξαρτησία και το μεγαλείο, σε ευτυχία και ειρήνη, της χώρας τους. Είδα την αθώα καρδιά τους, τα τίμια μάτια τους και κάτω απ” τον γαλάζιο ουρανό τους να χορεύουν και να τραγουδάνε σαν παιδιά. Είδα όμως και το μέτωπό τους να σκοτεινιάζει με τη σκέψη ότι έχουν απέναντί τους τους αντιπάλους στη μάχη τα αδέλφια, τους γονείς και τους πατεράδες τους. Όμως πολλές περιοχές πρέπει ακόμα να ελευθερωθούν, πολλά ερείπια να ανορθωθούν, πολλή χέρσα γη να καλλιεργηθεί και κυρίως να επιτευχθεί η απελευθέρωση απ” τα μαρτύρια.

Σας ικετεύω όλους εσάς που βρίσκεστε απ” τη μεριά των δεσμοφυλάκων και των δήμιων να αναλογιστείτε τους αθώους που κάθε μέρα πληρώνουν το δικό σας μέλλον με το αίμα τους. Σας ικετεύω να αναλογιστείτε τη φρίκη της Μακρονήσου και των φυλακών της χώρας σας, όπου χιλιάδες πατριώτες, βέβαιοι για τη νίκη τους, περιμένουν κάθε μέρα τα βασανιστήρια και το θάνατο.

Όπου κι” αν πήγα είδα παντού εδώ στο μέτωπο, στην πρώτη γραμμή ή στα μετόπισθεν, τους αιχμαλώτους συναδέλφους σας να απολαμβάνουν τον πιο μεγάλο σεβασμό και την ανθρωπιά και να διατρέφονται ακριβώς όπως και οι αντάρτες, είδα να περιποιούνται τους τραυματίες σας με την ίδια φροντίδα όπως και εκείνους του Δημοκρατικού Στρατού. Αυτοί οι αιχμάλωτοι, που κάθε μέρα γίνονται περισσότεροι, είναι ελεύθεροι να επιστρέψουν στα σπίτια τους ή να ενταχθούν στο Δημοκρατικό Στρατό. Οι πιο πολλοί διαλέγουν τη δεύτερη λύση.

Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που ένα στρατός αισθάνεται τόσο δυνατός, τόσο βέβαιος για τη νίκη ώστε να είναι σε θέση να δείχνει τέτοια εμπιστοσύνη στον άνθρωπο. Είναι επίσης που ένας στρατός δείχνει τόσο πρόθυμος να προσφέρει την ειρήνη, όσο περισσότερο αυξάνουν οι δυνάμεις του. Η μόνη νίκη που εύχεται αυτός ο στρατός είναι η καθολική ενότητα του λαού και το τέλος των δεινών του πολέμου που έχουν επιβάλλει οι αγγλοσάξονες ιμπεριαλιστές.

Σ” ολόκληρο τον κόσμο οι απλοί άνθρωποι αγωνίζονται για την ειρήνη. Ο γενναίος ελληνικός λαός, γεμάτος δόξα βρίσκεται στην πρωτοπορία αυτού του αγώνα.

AΘΗΝΑ

Έλληνα λαέ βασιλιά απελπισμένε
Να χάσεις άλλο πια δεν έχεις πάρεξ τη λευτεριά
Τον έρωτα σου για τη λευτεριά και για τη δικαιοσύνη
Και τον άπειρο σεβασμό του ίδιου του εαυτού σου

Βασιλιά λαέ δε σ' απειλεί ο θάνατος
Στον έρωτά σου είσ' όμοιος είσαι αγαθός
Και το κορμί σου κι η καρδιά πεινούν για αιωνιότητα
Βασιλιά λαέ που πίστεψες πως σου χρωστούν το ψωμί

Και πως σου δίναν τίμια τ' άρματα να σηκώσεις
Τίμια δικιά σου σώζοντας βάζοντας το δικό σου νόμο
Λαέ απελπισμένε στα δικά σου μόνο τ' άρματα εμπιστέψου
Ελεημοσύνη σαν τα δώσανε κάνε τα εσύ ελπίδα

Και τη ελπίδα τούτη όρθωσε στο μαύρο φως αντίκρυ
Στον ανελέητο Χάροντα που δίπλα σου δεν βολεύετεια
Λαέ απελπισμένε ήρωα λαέ
Λαέ πεινασμένων λαίμαργων της πατρίδας

Μικρέ και μεγάλε στα μέτρα του καιρού σου
Έλληνα λαέ αφέντη παντοτινέ των πόθων σου
Συνταιριασμένα το ιδανικό της σάρκας κι η σάρκα η ίδια
Η φυσική λαχτάρα το ψωμί κι η λευτεριά

Η λευτεριά όμοια με τη λιόλουστη θάλασσα
Το ψωμί όμοιο με τους θεούς το ψωμί που σμίγει τους ανθρώπους
Το αληθινό ολόφωτο αγαθό πιο δυνατό απ' όλα
Πιο δυνατό απ' τον πόνο και τους εχθρούς μας όλους


Στις ελληνίδες αδελφές μου

Αδελφές μου της ελπίδας, ω, γυναίκες γενναίες,
Έχετε κλείσει συμφωνία ενάντια στο θάνατο
Ω, αθάνατες αγαπημένες μου,
Παίζετε τη ζωή σας
Για να θριαμβεύσει η ζωή
Είναι κοντά η μέρα, ω, αδελφές μου του μεγαλείου,
Που θα κοροϊδεύουμε τις λέξεις πόλεμος και μιζέρια
Γιατί θα έχετε νικήσει...


Προσεύχονται οι χήρες και οι μανάδες

Είχαμε δώσει τα χέρια μας
και τα μάτια μας γελούσαν δίχως λόγο
Με τα όπλα και με το αίμα
λυτρώστε μας από το φασισμό
Νανουρίζαμε ολάκερο το φως
και τα στήθη μας φούσκωναν γάλα
Αφήστε μας να πάρουμε τουφέκι
να βάλουμε σημάδι τους φασίστες
Ήμασταν η πηγή και ο ποταμός
κι ωκεανός να γίνουμε όνειρό μας
Τον τρόπο μόνο δώστε μας
μην πάρουν χάρην οι φασίστες
Απ' τους νεκρούς μας είναι λιγότεροι
κανένα δεν είχαν σκοτώσει οι νεκροί μας.
Αγαπιόμαστε δίχως να το σκεφτούμε
Χωρίς να καταλαβαίνουμε τίποτε έξω απ' τη ζωή
Αφήστε μας να πάρουμε τουφέκι
Στο θάνατο αντίκρυ θα σκοτωθούμε



Ρίμα της δύναμης του έρωτα

Μέσα από τα βάσανά μου όλα στο θάνατο ανάμεσα και μένα
Στην απελπισία μου ανάμεσα και τη δίψα της ζωής
Είναι το άδικο και των ανθρώπων η μιζέρια
Που αχώνευτα μου είναι είναι ο θυμός μου

Είναι τ' αντάρτικα που 'χουν για χρώμα το αίμα της Ισπανίας
Είναι τ' αντάρτικα που 'χουν για χρώμα της Ελλάδας τον ουρανό
Το ψωμί το αίμα ο ουρανός και το δικαίωμα στην ελπίδα
Για όλους όσους αθώους μισούν το Κακό

Το φως πάντα είναι έτοιμο να τρεμοσβήσει
Η ζωή πάντα ετοιμάζεται να γίνει κοπριά
Μα η άνοιξη ξανά γεννιέται κι ούτε αυτό ποτέ τελειώνει
Απ' τη μαυρίλα μπουμπούκι ένα αναπηδά κι έρχεται η ζέστη

Κι η ζέστη θα νικήσει τους εγωπαθείς
Δε θ' αντέξουν οι άτροφες αισθήσεις τους
Κι ακούω τη φωτιά γελώντας να μιλά για υποθερμία
Ακούω έναν άνδρα να λέει ότι δεν πόνεσε

Συ που της σάρκας μου υπήρξες αισθητή συνείδηση
Συ που πάντα μου αγαπώ συ που μ' έχει εφεύρει
Δεν άντεχες τον καταναγκασμό ούτε την ύβρη
Τραγουδούσες κι ονειρευόσουν τη γήινη ευτυχία

Λεύτερη να 'σαι ονειρευόσουν εγώ σε συνεχίζω...

Τάσος Λειβαδίτης - Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο (αποσπάσματα)

.....
Θυμάμαι το 36
κάθε βράδυ μόλις κατάφερνε ο πατέρας να φέρει ένα καρβέλι ψωμί.
Άχνιζαν στο τραπέζι λίγες βραστές πατάτες .
Μα καθώς άρχιζε να μας μιλάει για την Ισπανία που πολεμούσε
τ’ άδειο τραπέζι γέμιζε μονομιάς σημαίες, οδοφράγματα, τραγούδια
νοιώθαμε να χορταίνουμε .
Η μάνα ακούμπαγε το μπάλωμα στα γόνατα κι άκουγε σιωπηλή.

Μάνα, που είσαι , μάνα
έζησες όλες σου τις μέρες με δάκρυα
έζησες όλα τα βράδια σου με μια κούπα φασκόμηλο και μια φέτα ψωμί
ήμουν μεγάλος, άντρας πια, κι έκλαψα σαν μικρό παιδί
σαν έμαθα πως είχες κάποτε ζητιανέψει
για μας μάνα
μάνα
ο άνεμος σάρωνε το στρατόπεδο
πεθαίναμε απ’ την πείνα και την παγωνιά
μα εγώ έβρισκα λίγο απάγκιο γιατί μου ‘στελνες την έγνοια σου.

Τώρα έφυγες , μάνα, δίχως να σε δω.
Πέθανες την ώρα που έτρωγα με τα μάτια τον ορίζοντα
πίσω απ’ τα συρματοπλέγματα
να βρω κατά πού πέφτει το σπίτι μας
να βρω μια μικρή σπίθα απ’ το μεγάλο τζάκι της στοργής σου.

Μα απόψε, συγχώρα με, σε νοιώθω, μάνα, και σένα πολύ μακριά.
Απόψε νοιώθω σαν να μην είμαι πια δικό σου παιδί.
Είναι τα εκατομμύρια αδέρφια μου κι ο αγώνας μας που σαν μια γόνιμη φαρδιά κοιλιά με γέννησε σ’ αυτό το σταυροδρόμι που φυσάει.

Και το τραγούδι μου γεννήθηκε μες στα αίματα όπως γεννιέται μια σημαία

Νύχτα.
Μια νύχτα ακόμα στις χιλιάδες νύχτες.
Ερημιά.

Πόσοι άνθρωποι απόψε αυτή την ώρα
κλαίνε ολομόναχοι
ζητιανεύουν
κοιμούνται κάτω απ’ τις εκκλησιές
πόσοι αγκαλιάζονται παράφορα μες στο σκοτάδι.
Πόσοι άνθρωποι απόψε θάβουν στα στρατιωτικά νεκροταφεία.

Πόσοι απόψε ξεκινάν περήφανοι
πόσοι γυρίζουν νικημένοι
πόσοι χωρίζονται για πάντα χωρίς να ξαναϊδωθούν ποτέ
πόσοι αγρυπνάνε πλάι σε νεκρούς
ενώ απ’ τα’ ανοιχτό παράθυρο ακούγεται να βουίζει ο κόσμος
πόσοι φωνάζουν απελπισμένα ,
πόσοι σωπαίνουν πιο απελπισμένα
οι φάροι αναβοσβήνουνε
μακριά κυλάνε ουρλιάζοντας τα τραίνα
μες στη νύχτα κυλάει ο χρόνος
οι πολιτείες κοιμούνται τυλιγμένες στην καταχνιά.

Πόσοι άνθρωποι απόψε σέρνονται στο σκοτάδι
μεταφέρουν πυρομαχικά ανατινάζουν τις γέφυρες
βάζουν μεγάλες φωτιές
προδίνουν
πόσοι άνθρωποι απόψε αυτήν την ώρα
πεθαίνουν μες στη νύχτα σιωπηλά
ζωή ζωή
σ’ ακούμε να σε ποδοπατάνε μες στη νύχτα
σ’ ακούμε μέσα στο σκοτάδι να φωνάζεις βοήθεια
α, ζωή, στη μια γωνιά σε ντουφεκίζουν
και στην άλλη σηκώνεσαι ξανά και τραγουδάς
μ’ ακόμα πιο δυνατή τη φωνή σου…

τραγουδάω και ξανατραγουδάω εσάς αδέρφια
εσάς που ανατινάζατε τα γερμανικά τάνκς με μια μπουκάλα μόνο γεμάτη απ’ το θυμό σας.
Τραγουδάω εσάς που περπατήσατε τα 8.000 μίλια της υποχώρησης
αφήνοντας πάνω στο χιόνι της Κίνας τους νεκρούς σας
σαν μεγάλα σημάδια για να σας δείχνουνε το δρόμο
απ’ όπου θα ‘πρεπε να ξαναγυρίσετε.
Τραγουδάω εσάς που ξαναγυρίσατε.
Τραγουδάω εσάς που πολεμάγατε από πάτωμα σε πάτωμα
και χάνατε στο ισόγειο τόνα χέρι σας,
μ’ από τα κεραμίδια πυροβολούσατε με τα’ άλλο σώζοντας το Σταλιγκραντ και την ανθρώπινη ελπίδα.
Τραγουδάω εσάς μικρά μου αγόρια, που με τα παιδικά σας σπίρτα
ανάψατε αυτή την πυρκαγιά που ζέστανε τον κόσμο.
Τραγουδάω εσάς που βασανιστήκατε
εσάς που σας ζητούσαν να πείτε ένα όνομα
κι εσείς απαντούσατε πάντοτε Λευτεριά.

Τραγουδάω εσάς που πέσατε κάτω απ’ τις σφαίρες
και βουτηγμένοι στο αίμα σας σηκώνατε το χέρι
και δείχνατε στους άλλους να προχωρήσουν
κι αφού είχαν όλοι προσπεράσει πια
κι είχατε μείνει καταμόναχοι πεσμένοι στο δρόμο
ακούγοντας τη βουή και τα ντουφέκια του πλήθους που προχωρούσε
σφίγγατε πάνω στο στήθος σας μια χούφτα χώμα απ’ την αγαπημένη πατρίδα
και πεθαίνατε.
Τραγουδάω εσάς..

Τραγουδάω όλους εσάς που αντισταθήκατε
Τραγουδάω τους άσπρους , τους μαύρους, τους κίτρινους
τραγουδάω την ελπίδα που δεν έχει χρώμα
τραγουδάω το αίμα που σ’ όλα τα γεωγραφικά σημεία είναι κόκκινο
με το λαρύγγι μου πεταγμένο έξω φαρδύ, σαν προκυμαία
τραγουδάω την παγκόσμια αδερφοσύνη.

Μα απόψε , αδέρφια, δεν είμαι πια ποιητής.
Απόψε δε θέλω να μια ποιητής.
Απόψε είμαι ο τυμπανιστής μιας απέραντης στρατιάς
με δύο δισεκατομμύρια μαχητές ακροβολισμένους μες στη νύχτα.
Και προχωράμε .

...

Αγαπημένη
Μπορεί να κρυώνω όταν βρέχει
μπορεί να χαϊδεύω στις τσέπες μου τα ψίχουλα της ανάμνησης
ακόμα καίνε οι παλάμες μου που κάποτε σε κράτησαν
μα δεν μπορώ να γυρίσω.

Πώς ν’ αρνηθώ το ξεροκόμματο που μοιράσαμε είκοσι άνθρωποι
πώς ν’ αρνηθώ τη μητέρα μου που καρτεράει μια κούπα φασκόμηλο
πώς ν’ αρνηθώ το παιδί μας που του τάξαμε ένα χωνάκι ουρανό
πως ν’ αρνηθώ το Νικόλα –
τραγουδούσε μάθαμε καθώς τον πυροβολούσαν..

Αν γυρίσω δε θα χουμε λάμπα, δε θα χουμε
που ν’ ακουμπήσουμε τα’ όνειρό μας
Θα καθόμαστε αμίλητοι .
Κι όταν θα θέλω να κοιτάξω
σαν ένα σύννεφο θα σκεπάζει τα μάτια μου
η τρύπια αρβύλα του συντρόφου που αρνήθηκα

Να μ’ αγαπάς.
Κι όταν κάποτε ξαναγυρίσω
βαστώντας σαν ένα μεγάλο μπόγο την καρδιά μου
θα καθήσουμε στα φαγωμένα σκαλοπάτια.
Δεν σ΄ αρέσουν πια τα ροζιασμένα μου χέρια – θα πω.
Θα χαμογελάσεις και θα σφίξεις τα χέρια μου.
Έν’ άστρο θα κουδουνίσει στο βρεγμένο ουρανό.
Μπορεί
Και να κλάψω.

Σήμερα ανοίξαμε τη μέρα μας
σαν ένα σακί ξεχασμένο από χρόνια.
Ψάχναμε να βρούμε τις κάλτσες που φορούσες σύντροφε
τα χέρια σου, την σταματημένη ζωή σου.
Η πίκρα έριχνε στα μάτια μας
μια χούφτα καρφιά.
Ύστερα πλύναμε τα μαγειρεία
ανάψαμε τη φωτιά και μοιράσαμε ένα τσιγάρο στα δύο
κάτω απ τα κουρελιασμένα σύννεφα.

Εδώ που η ζωή μας ήταν ένα τσόφλι αβγού
κάτω απ τα πόδια τους με το θάνατο πιο κοντά
κι από ένα μπάλωμα στον τρύπιο αγκώνά σου
με τα’ όνομα του νεκρού συντρόφου
σαν ένα πιρούνι καρφωμένο στη γλώσσα σου
πώς να τραγουδήσεις ;

Μας φτάνει να μιλήσουμε
απλά
όπως πεινάει κανείς απλά
όπως αγαπάει
όπως πεθαίνουμε
απλά